przebieg meczu siatkarskiego

Wstęp

Siatkówka polega na odbijaniu piłki dowolną częścią ciała (najczęściej rękoma) tak, aby przeleciała ona nad siatką i dotknęła połowy boiska należącej do przeciwnika. Każdy zespół może wykonać trzy odbicia – odbiór, wystawa i atak - każde następne jest błędem. Punkty zdobywa się na wiele sposobów, na przykład, gdy piłka dotknie połowy boiska przeciwnika lub gdy upadnie ona poza boiskiem, a rywal dotknął jej jako ostatni. Gra toczy się do momentu, gdy jedna z drużyn wygra 3 sety (w grupach młodzieżowych 2 – młodziczki i młodzicy) - w każdym z nich rywalizacja toczy się do zdobycia 25 punktów przy przewadze co najmniej dwóch punktów. Przy wyniku 24:24 gra toczy się "na przewagi", dopóki któraś z drużyn osiągnie dwupunktową przewagę nad drugą. Wyjątek stanowi piąty set, nazywany "setem decydującym", który jest rozgrywany, jeśli stan meczu po 4 setach wynosi 2:2. W tym secie zawodnicy grają do 15 punktów, również przy przewadze co najmniej dwóch punktów.

Zasady gry są ustalone przez Międzynarodową Federację Piłki Siatkowej i zawarte są w przepisach gry w piłkę siatkową. Modyfikacji przepisów dokonuje FIVB, zwykle przy okazji ważniejszych imprez, tj. mistrzostw świata czy igrzysk olimpijskich. Przepisy ewoluowały na przestrzeni lat. Największe w ostatnich latach zmiany, opisane poniżej, zostały wprowadzone w 1998 roku, podczas mistrzostw świata w Japonii. Wcześniej set kończył się po zdobyciu 15 punktów, a drużyna zdobywała je tylko przy własnej zagrywce, nie istniała także pozycja libero. Ostatnia duża nowelizacja przepisów miała miejsce w 2008 roku, wtedy w zawodach organizowanych przez FIVB weszła ona w życie 1 stycznia 2009 roku, a w rozgrywkach w Polsce zaś od sezonu 2009/2010. Zmiany te dotyczyły: stosunku do kontaktu zawodnika z siatką – stał się on bardziej liberalny; w uproszczeniu − błędem było tylko dotknięcie górnej 7-centymetrowej taśmy, inny kontakt nie był uważany za błąd, chyba że wpływał na grę, oraz przyśpieszona została procedura zmian zawodników. Zgodnie z tymi przepisami może być do dwóch libero, a składy drużyn mogą liczyć maksymalnie 12 zawodników wpisanych do protokołu. W sezonie 2015/2016 przywrócono przepis zabraniający dotykania siatki w jakimkolwiek miejscu, a kontakt zawodnika z siatką jest uznawany za błąd i powoduje stratę punktu.

Punkt, set, mecz

Celem gry jest przebicie piłki nad siatką tak, by upadła na boisku drużyny przeciwnej lub zmuszenie rywali do popełnienia błędu (np. odbicia piłki w aut). Piłkę można odbijać (nie może być złapana lub rzucana) dowolną częścią ciała. Jeden i ten sam zawodnik nie może odbić piłki dwa razy z rzędu (z wyjątkiem pierwszego odbicia następującego po bloku, oraz pierwszej piłki przy odbiorze ataku – warunek: kilka odbić musi być w jednej akcji), a drużyna może piłkę odbić maksymalnie 3 razy (nie licząc dotknięcia piłki przez blok), zanim przebije ją na stronę przeciwnika.

Piłka przebijana na stronę przeciwnika musi przelecieć nad siatką w przestrzeni ograniczonej: od dołu – górną krawędzią siatki, na bokach – przez antenki i ich umowne przedłużenie w górę, od góry przez sufit sali.

Punkt przyznaje się za każdą wygraną akcję – tj. wtedy, gdy piłka upadnie na boisko przeciwnika, kiedy przeciwny zespół popełni błąd lub zostanie ukarany karą (druga żółta kartka).

W przeciwieństwie do większości gier zespołowych, czas gry nie jest limitowany. Mecz toczy się aż jedna z drużyn wygra 3 sety (tak więc gra się do maksymalnie 5 setów). Piąty, decydujący set rozgrywany jest obecnie jako tie-break (do 15 punktów) i nosi nazwę seta decydującego. Drużyna wygrywa set, jeśli zdobędzie co najmniej 25 punktów i ma co najmniej 2 punkty przewagi nad przeciwnikiem.

FIVB podjęło decyzję, że podczas zawodów Ligi Europejskiej w 2013 roku przetestuje nowy system punktowania. W setach 1-4 kończącym punktem będzie punkt 21 (z zachowaną dwupunktową przewagą nad przeciwnikiem – jak do tej pory). W tych setach będzie tylko jedna przerwa techniczna po zdobyciu przez jeden z zespołów 12 punktów w secie. Set "decydujący" pozostaje bez zmian. Zmiany mają ujednolicić system punktowy. Taki sam obowiązuje w siatkówce plażowej.

Zagrywka

Zagrywka (lub też serwis) jest wprowadzeniem piłki do gry mające na celu zdobycie punktu lub utrudnienie jej przyjęcia przeciwnikowi[2]. Zagrywkę wykonuje się zza linii końcowej boiska[3] ze strefy zagrywki sposobem dolnym[2] lub górnym[2]. Piłka po zagrywce może dotknąć siatki pod warunkiem, że przeleci na stronę przeciwnika[3]. Drużyna przeciwna nie może blokować zagrywki ani atakować piłki, kiedy ta znajduje się całkowicie powyżej siatki i nad polem ataku.

Piłka jest zagrywana przez prawego zawodnika linii obrony z pola zagrywki, znajdującego się za 9 metrem boiska. Pierwszy sędzia zezwala na wykonanie zagrywki po stwierdzeniu, że zawodnik zagrywający posiada piłkę i oba zespoły są przygotowane do gry.

Pierwsza zagrywka w pierwszym secie oraz w tie-breaku wykonywana jest przez zespół ustalony w losowaniu. W pozostałych setach pierwszą zagrywkę wykonuje zespół, który nie wykonywał jej jako pierwszy w secie poprzednim. Każdą inną zagrywkę w secie wykonuje zespół, który jako ostatni zdobył punkt[2].

Zawodnik zagrywający musi się trzymać poniższych reguł:

Zawodnicy zespołu zagrywającego nie mogą przez stosowanie indywidualnej lub zbiorowej zasłony utrudniać przeciwnikowi obserwację zagrywającego oraz lot piłki.

Błędy zagrywki

Po nieprawidłowo wykonanym uderzeniu z zagrywki zagrywka będzie uważana za błędną (chyba, że zawodnik popełnia błąd ustawienia), jeśli piłka:

Rodzaje zagrywek

Przed wprowadzeniem zagrywki z wyskoku wyróżniano następujące typy zagrywek: